„Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 roku”, 1814 – audycja „Jest taki obraz”
Ambitny zamiar Napoleona, aby podbić Europę sięgnął również Portugalii i Hiszpanii. Plan był przebiegły – cesarz Francuzów sprzymierzył się z królem Hiszpanii Karolem IV w celu podboju Portugalii. Był to jednak podstęp, który ułatwił wojskom Napoleona swobodne wejście do Hiszpanii. Francuzi stopniowo przejmowali władzę, a brat Napoleona – Józef Bonaparte w czerwcu 1808 roku został nowym królem Hiszpanii.
Nieco wcześniej miał miejsce tragiczny w skutkach bunt. 2 maja 1808 roku setki Hiszpanów wystąpiło przeciw okupantom. Rebelia skończyła się jednak szybko i krwawo. 3 maja buntownicy zostali rozstrzelani tuż pod murami Madrytu. Oba dni tego powstania Francisco Goya utrwalił w obrazach zamówionych kilka lat po wydarzeniach, po powrocie Burbonów na tron Hiszpanii. Malarz zapewniał, że jego obrazy pokażą „najbardziej godne uwagi i bohaterskie czyny naszego chwalebnego powstania przeciwko Tyranowi Europy”. Pierwszy obraz, który przedstawia wydarzenia z 2 maja, to „Szarża Mameluków”; drugi rozstrzelanie powstańców, które miało miejsce dzień później.
W dziele Goi w wyraźny sposób widoczny jest podział na stronę dobra i zła. Z lewej strony przedstawione są ofiary bezlitośnie rozstrzeliwane przez pluton egzekucyjny. Aby ukazać rzeź ponad stu madryckich buntowników Goya wybrał bardzo przemyślany kadr – część powstańców to trupy leżące w kałuży krwi; karabiny francuskich żołnierzy skierowane są jednak już w stronę kolejnej grupy, w której wyróżnia się mężczyzna ubrany w białą koszulę, z rękoma rozpostartymi jak u Chrystusa podczas ukrzyżowania. Z miejskiej bramy ciągnie się zaś tłum skazańców, który zdaje się nie mieć końca.
Obraz to przejmujący, historyczny dokument, chociaż wszystkie przedstawione w nim postaci są anonimowe. Jednak dzięki wielkiej sile wyrazu i dramatycznemu ukazaniu rzezi, stanowi wizualny opis okropności wojny. Pomyślany został niemal jak filmowa sekwencja – anonimowy tłum buntowników porusza się w tragicznym pochodzie przed pozbawionymi twarzy, bezlitosnymi egzekutorami.
Francisco Goya, „Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 roku”, 1814, Prado, Madryt – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead