Aleksander Gierymski, „Święto Trąbek”, 1884 – w audycji „Jest taki obraz”
Nad Wisłą, pomiędzy dwoma nieistniejącymi już warszawskimi mostami – Mostem Kierbedzia, a Mostem Kolejowym, modlą się Żydzi. Grupa Chasydów zgromadziła się przy rzecznym porcie o zmierzchu, na zakończenie najważniejszego hebrajskiego święta w roku – Rosz-ha-szana. Dzień ten zwany był również Świętem Trąbek, zaczynał się bowiem o świcie dźwiękami wydobywanymi z baranich rogów, a kończył się wyrzuceniem z kieszeni okruchów, symbolicznym oczyszczeniem z grzechów przed Nowym Rokiem. Chwilą, którą ukazał Gierymski jest zapewne modlitwa, jaka nastąpiła po oczyszczeniu.
Według dziewiętnastowiecznych kategorii gatunkowych obraz to „Stimmung”, dzieło pełne nastroju, w tym przypadku oddanego za pomocą efektów luministycznych. Finezyjnie namalowane światło zmierzchu, odbijająca ostatnie refleksy słońca tafla wody, naftowa lampa w oknie i ognisko, budują różnorodne, scalające się ze sobą, nastrojowe oświetlenie, które podkreśla skupienie modlących się postaci i charakterystyczny bezruch zmierzchu. Gdyby jednak „włączyć” w obrazie głos, nie byłoby tam wcale cicho. Chłopak gra na akordeonie, w ogniu trzaskają pniaki, a po Moście Kolejowym od strony Pragi sunie parowóz.
Mosty fascynowały Gierymskiego. Znajdują się na wielu jego warszawskich obrazach, w „Piaskarzach”, i w „Pomarańczarce”. W „Święcie Trąbek” po moście sunie pociąg. Tuż obok biednego Powiśla, pojawia się nowy głośny, buchający parą zwiastun rodzącej się cywilizacji technicznej.
Podobne zderzenie światów występuje w słynnym obrazie Williama Turnera „Deszcz, para, szybkość”, tyle tylko, że biała łódeczka w obrazie angielskiego malarza niemal ginie w parze pędzącego parowozu, a u Gierymskiego odwrotnie – nowoczesny parowóz pojawia się na dalszym planie, podczas gdy pierwszy zajmują postacie i widoki ze starego porządku świata.
Aleksander Gierymski, „Święto Trąbek”, 1884, Muzeum Narodowe w Warszawie – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”.
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead