Dziwne muzea 3: Muzeum Niewinności w Stambule i wystawy Orhana Pamuka
Muzeum wzięło nazwę od tytułu powieści Orhana Pamuka „Muzeum niewinności” z 2008 roku. Jest to opowieść o Kemalu, zamożnym mężczyźnie ze Stambułu, tak zakochanym w swojej kuzynce, że kolekcjonuje wszystko, czego ona kiedykolwiek dotknęła lub czym cieszyli się razem w szczęśliwych czasach. Po tragicznym zakończeniu romansu Kemal tworzy muzeum, w którym znajduje się wiele przedmiotów przypominających mu ukochaną Füsun; są to jednocześnie rzeczy przywołujące życie w Turcji w latach 70. XX wieku.
Muzeum Niewinności powstało w 2012 roku i mieści się w centrum Stambułu, w czteropiętrowym narożnym domu z 1897 roku, pomalowanym na kolor burgunda. Tysiące zgromadzonych w nim obiektów należało do Füsun, albo było przez nią widzianych lub dotkniętych. Należały do… bohaterki książki, a w istocie do mieszkańców Stambułu z czasów akcji powieści. W Muzeum Niewinności literacka fikcja miesza się z rzeczywistością. Przedmioty umieszczone są w 83 gablotach, z których każda odpowiada kolejnym rozdziałom powieści. Widzów wita gablota z 4213 niedopałkami papierosów, wypalonych przez główną bohaterkę. Na wielu z nich widać pozostawione przez nią ślady szminki… .
Zgromadzone w muzeum obiekty pochodzą z pchlich targów, antykwariatów, ze zbiorów samego Pamuka, jak chociażby kolekcja jego szczoteczek do zębów. Autor zbierał je już podczas pisania książki, a samo muzeum w dużej mierze sfinansował z otrzymanej wcześniej Nagrody Nobla.
Muzeum Niewinności to współczesna Wunderkammera, w której tak, jak w dawnych gabinetach osobliwości, mieszają się różnorodne dziwne przedmioty. I chociaż zapewne nie było to intencją Pamuka, to jednak Muzeum Niewinności może być postrzegane, jako niezamierzona parodia europejskiej koncepcji muzeum. W gablocie zamknąć można niemal wszystko, a zatem czemu nie niedopałki papierosów, wsuwki do włosów, torebki i buty należące do postaci literackich.
Fascynujące zbiory Pamuka oparte na koncepcji Muzeum Niewinności i jego osobiste dzieła (m.in. kolaże, instalacje złożone z przedmiotów, czy fotografie) były pokazywane również poza Stambułem. W 2016 roku w Londynie na wystawie w Somerset House, w 13 witrynach, pokazano przedmioty codziennego użytku, powiązane z powieścią Pamuka, a przeplatane fragmentami filmu brytyjskiego reżysera Granta Gee „Innocence of Memories”, będącego dokumentacją powstawania muzeum.
Gablota z Muzeum Niewinności przeniesiona do Somerset House w Londynie
Natomiast w październiku 2023 roku w Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie otwarto ekspozycję (potrwa do 7 kwietnia 2024 r.), zatytułowaną „Pocieszenie przedmiotów”. To pierwsza z serii wystaw poświęconych w Dreźnie tureckiej sztuce i kulturze. Na potrzeby drezdeńskiego projektu Orhan Pamuk przeniósł około połowy gablot ze swojego muzeum w Stambule. Opracował także nowe witryny, których zawartość została zainspirowana arcydziełami z Gemäldegalerie i innych miejscowych kolekcji. Są to pierwsze tego typu prace Pamuka od czasu ukończenia stambulskich instalacji, wykonane w formie kolaży obiektów, obrazów i tekstów.
Instalacje Orhana Pamuka w Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie
O swych instalacjach złożonych z różnorodnych przedmiotów Orhan Pamuk powiedział: „Uświadomiłem sobie, że jedną z najważniejszych rzeczy, które odkrywamy i czego doświadczamy w muzeum, jest kontekst, w jakim przedmioty odnoszą się do siebie nawzajem, jak i do poszczególnych osób, ich myśli i smutków. To właśnie nazywam siłą rzeczy – siłą, która daje nam pocieszenie na przekór upływowi czasu.”
Muzeum Niewinności mieści się w Stabule. Jego adres to: Çukurcuma Caddesi, Dalgıç Çıkmazı, 2, 34425, Beyoğlu
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead