Hieronim Bosch, „Wóz z sianem” – w audycji „Jest taki obraz”
„Wóz z sianem”, czy „Tryptyk rozkoszy”, chociaż mają formę tradycyjnego tryptyku i zawierają sceny religijne nie pełniły funkcji obrazów ołtarzowych. Były przeznaczone dla monarszo-książęcej elity. Stanowiły niezwykłe okazy kolekcjonerskie dla wytrawnych odbiorców. Ich forma i zawarte w nich przedstawienia były grą z konwencją; przedstawienia z monstrami, hybrydami i śmiałe obyczajowo, bądź dziwaczne sceny raczej nie służyły dewocji. Miały bawić, a zarazem skłaniać do wyrafinowanych interpretacji i to bynajmniej nie według jednego klucza.
Na środkowej tablicy, na szczycie załadowanego sianem wozu, znajdują się pary zakochanych, z jednej strony pod opieką anioła, a z drugiej kuszeni przez demona. Otaczający ich tłum wdrapuje się na pojazd wszelkimi sposobami. Scena jest zapewne ilustracją ludowego przysłowia: „Świat jest stogiem siana, każdy skubie źdźbła, ile tylko może dosięgnąć”. Według interpretacji szesnastowiecznego, hiszpańskiego uczonego, który przełożył niderlandzkie przysłowie na kastylijskie odpowiedniki, obraz przedstawia „nasze nędzne ziemskie życie” i „gwałtowne pożądanie rzeczy próżnych i marnych”. To, w jaki sposób Bosch zilustrował popularne porzekadło pokazuje jednak, że nie był wyłącznie dydaktykiem, scena miała również rozbudzać wyobraźnię i skłaniać do śledzenia pojedynczych scen i grup postaci.
Bogata w aluzje scena pośrodku tryptyku otoczona jest przedstawieniami religijnymi na bocznych skrzydłach – na lewym znajdują się sceny od stworzenia Ewy, po wygnanie z raju, a na prawym wizja piekła i odbywających się w nim tortur. Mamy zatem wizję losów ludzkości od stworzenia po potępienie. Biblijną opowieść o początku i końcu ziemskiego świata. Ludzkość, obarczona przez pierwszych rodziców grzechem pierworodnym, może jednak dostąpić zbawienia i powrócić do raju. Jej obcowanie z Bogiem będzie znów możliwe dzięki odkupiającej działalności i ofierze Chrystusa. Zbawiciel pojawia się w środkowej kwaterze ponad ziemskim zgiełkiem wokół siana.
Hieronim Bosch, „Wóz z sianem”, Museo del Prado, Madryt – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”.
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead