Masaccio, „Trójca święta”, 1426-1428 – w audycji „Jest taki obraz”
Gdyby nie znawstwo i niezwykłe wyczucie Giorgia Vasariego, fresk ten nie istniałby już od kilku stuleci. W 1568 roku na zlecenie Cosimo I Medici, Vasari podjął się renowacji, a właściwie nowej dekoracji florenckiego kościoła Santa Maria Novella. Prace objęły również kaplicę, w której znajdowało się przedstawiające Trójcę Świętą malowidło Masaccia. Dzięki przezorność Vasariego, fresk otwiera dzisiaj wszystkie podręczniki o malarstwie renesansowym. Vasari zakrył dzieło Masaccia nowym ołtarzem, który stanowił ekran zasłaniający cenne malowidło.
„Trójca Święta” powstała zapewne ok. 1426 roku na zlecenie florenckiej rodziny Lanzi, jako epitafium w ich kaplicy. Dwoje członków rodziny klęczy przed monumentalną niszą, w której Bóg Ojciec podtrzymuje ciało Chrystusa na krzyżu, a unosi się nad nimi gołębica, symbolizująca Ducha Świętego. Ten typ przedstawienia Trójcy Świętej nosi w ikonografii chrześcijańskiej nazwę Tronu Łaski. Poniżej klęczących donatorów znajduje się natomiast sarkofag ze szkieletem; jego słowa skierowane do wiernych brzmią: „Byłem czym ty jesteś, ty będziesz czym jestem ja”. To okrutne memento mori w powiązaniu z przedstawieniem w górnej części malowidła jest prostym przesłaniem – wiara w Trójcę Świętą i ofiarę Chrystusa zapewni Zbawienie.
Dzieło Masaccia otwiera jednak podręczniki i albumy poświęcone sztuce renesansowej nie ze względu na rzadką redakcję tematu i symboliczne przesłanie, lecz niezwykłą kompozycję, w której zdaje się po raz pierwszy zastosowano w malarstwie poprawny wykres perspektywy linearnej. Czy konstrukcja perspektywy była dziełem samego Masaccia, czy też architekta Filippa Brunelleschiego, nie jest rozstrzygnięte. Zabieg ten powoduje niezwykłą iluzję – stojąc przed malowidłem można odnieść wrażenie, że za postaciami fundatorów otwiera się głęboka kaplica z monumentalnymi postaciami świętych – Trójcą Świętą, Marią i św. Janem. Iluzja obcowania ze świętymi to obietnica Zbawienia, pobożne życzenie fundatorów, klęczących na stopniu powyżej grobu, zawieszonych pomiędzy niebem a ziemią.
Masaccio, „Trójca święta”, 1426-1428, kościół Santa Maria Novella, Florencja – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”.
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead