Parmigianino, „Autoportret w sferycznym zwierciadle”, 1524 – w audycji „Jest taki obraz”
Selfie z 1524 roku. Aby go namalować Parmigianino obserwował swoje odbicie w wypukłym lustrze i oddał wszelkie deformacje, jakie zachodzą na jego powierzchni. Dlatego ręka malarza jest taka duża, a ściany pokoju zakrzywione. Ten niewielki obraz miał być wizytówką młodego malarza z Parmy na papieskim dworze w Rzymie. Został podarowany Klemensowi VII z myślą o zamówieniach i szczodrobliwym patronacie. Być może zatem Parmigianino uwydatnił swoją rękę, chwaląc się, co potrafi za jej pomocą uczynić….
Pierwsze szklane lustra powstawały poprzez odcięcie kawałka szklanej, dmuchanej bańki; były więc wklęsłe lub wypukłe, a odbite w nich obrazy zniekształcone. Płaskie tafle szkła pojawiły się późno, a proces ich wytwarzania był trudny, gdyż polegał na rozprostowywaniu szklanych cylindrów. Do perfekcji technologię tę opanowali Wenecjanie, ale dopiero w XVI wieku, wcześniejsze przykłady mają wiele nierówności i niedoskonałości.
Wypukłe lustra jako przedmioty luksusowe, pojawiają się w obrazach malarzy niderlandzkich w XV wieku. Sferyczne zwierciadła odbijają gości w „Małżeństwie Arnolfinich” Jana van Eyka, „Dyptyku Maartena van Nieuwenhove” Hansa Memlinga, czy „Złotniku w pracowni” Petrusa Christusa. Pełnią w nich dwojaką funkcję – podkreślają zamożność właścicieli, ale też pozwalają malarzom ukazać, to, czego nie widać na dwuwymiarowym malarskim podłożu – drugą stronę postaci i przedmiotów. W przedstawieniach Wenus, albo przeglądających się w zwierciadłach ziemskich piękności, odbicia pozwalają dostrzec to, co znajduje się z tyłu, zazwyczaj misterne fryzury, jak w obrazach Giovanniego Belliniego i Tycjana.
Tymczasem Parmigianino stworzył niezwykłą „invenzione” – udał, że jego lekko wypukły obraz nie jest malowidłem lecz sferycznym zwierciadłem. Jednak ten fortel sprawdzał się jedynie wówczas, gdy przed obrazem stał jego twórca.
Parmigianino, „Autoportret w sferycznym zwierciadle”, 1524, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”.
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead