"Portret Gertrudy Stein" Pabla Picassa - w audycji "Jest taki obraz"
Jesienią 1906 roku, gdy dwudziestoczteroletni Pablo Picasso ukończył portret swej o siedem lat starszej przyjaciółki i protektorki Gertrudy Stein, zapewne ani malarz, ani modelka nie spodziewali się, że obraz stanie się w przyszłości aż tak znany. Stein ceniła obraz Picassa i nie rozstała się ze swym wizerunkiem aż do śmierci w 1946 roku.
Michael i jego żona Sarah, Leo i Gertruda – amerykańskie rodzeństwo Steinów, byli największymi promotorami sztuki nowoczesnej na początku XX wieku w Paryżu. Paryski adres Gertrudy Rue de Fleurus 27 stało się jednym z najsłynniejszych artystycznych adresów. Gertruda Stein mieszkała tam do 1938 roku, prowadząc artystyczno-literacki salon, regularnie odwiedzany przez pisarzy, malarzy, ludzi filmu i intelektualistów z Ameryki i Europy.
W jakich okolicznościach i kiedy Leo i Gertruda poznali Picassa, nie jest jasne. Gertruda była jednak najważniejszą protektorką i kolekcjonerką dzieł Picassa w Paryżu w pierwszych dekadach XX wieku. Picasso i jego ówczesna towarzyszka życia Fernanda zaczęli bywać na Rue de Fleurus 27. W Autobiografii Alicji B. Toklas Gertruda tak wspomina początki przyjaźni z młodym artystą:
„Fernanda z Picassem przyszli na kolację. Picasso był wtedy po prostu, jak wyrażała się pewna moja serdeczna przyjaciółka z czasów szkolnych Nellie Jacott, przystojnym czyścibutem. Był chudy ciemny żywy z oczami jak dwa przepastne jeziora i do tego gwałtowny chociaż nie agresywny. Siedział przy stole obok Gertrudy Stein a ona w pewnym momencie wzięła do ręki kawałek chleba. To, powiedział Picasso i wyrwał jej kromkę z pasją, to jest mój kawałek. Roześmiała się a on się zawstydził. I tak się zaczęła ich przyjaźń”.
Portret nie został zamówiony przez Gertrudę Stein, lecz powstał najprawdopodobniej z inicjatywy samego Picassa i był prezentem malarza dla pisarki. Mógł to być gest na rzecz zawiązującej się przyjaźni, ale też świadomy krok artysty, który podarował swoje dzieło do kolekcji najbardziej wpływowych i zarazem entuzjastycznych propagatorów nowej sztuki.
Sesje do portretu rozpoczęły się najprawdopodobniej we wrześniu 1905 roku. Picasso nawiązał w surowej kompozycji wizerunku Gertrudy Stein do Portretu pana Bertina Jeana-Auguste’a-Dominique’a Ingresa z 1832 roku, umieszczając monumentalną postać na zupełnie neutralnym tle. Koncepcja obrazu zmieniła się po powrocie Picassa z wakacji w Hiszpanii. Wymodelowaną twarz z pierwszej wersji zastąpiła twarz-maska, graficzna, odmienna od bryłowatej Ingresowskiej postaci.
W portrecie Picassa Gertruda Stein siedzi w fotelu w sposób dla siebie bardzo charakterystyczny, znany również z fotografii – ciało ma pochylone do przodu, a silne ręce oparte na kolanach. Do namalowania tej niezwykłej postaci Picasso zastosował proste, surowe środki. Stworzył nowoczesny portret wyjątkowej kobiety, współzawodnicząc z innymi kobiecymi portretami znajdującymi się w kolekcji Steinów, z Portretem kobiety w kapeluszu Matissa i Portetem kobiety z wachlarzem Cézanne’a. Wyznaczył tym samym drogę do kubizmu.
Pablo Picasso, "Portret Gertrudy Stein", 1905-1906, Metropolitan Museum of Art - w audycji Polskiego Radia "Jest taki obraz"
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead