Tycjan, „Apollo i Marsjasz”, ok. 1560–1576 – w audycji „Jest taki obraz”
Zaczerpnięta z „Metamorfoz” Owidiusza historia Apolla i Marsjasza to opowieść o niesprawiedliwości i okrucieństwie bogów, o ukaranej pysze i o cenie, jaką się płaci za doskonałość.
Marsjasz, satyr z frygijskich lasów, wezwał Apolla do zawodów o to, który z nich lepiej posługuje się swym muzycznym instrumentem. Apollo grał na lirze, Marsjasz na aulosie. Gdy bóg, niespokojny o wynik konkursu, zaproponował odwrócenie instrumentów i dalszą grę, satyr niechybnie musiał przegrać, co potwierdzili bojący się boskiego gniewu Apolla sędziowie, w tym król Midas, który w obrazie Tycjana przybrał rysy malarza. Zwycięzca, wedle umowy, mógł dokonać z pokonanym to, co zechce. Apollo zdecydował, że własnoręcznie obedrze Marsjasza ze skóry.
Egzekucja ukazana w obrazie Tycjana jest krwista i dosadna. Zapach mięsa toczy pianę z pyska wielkiemu brytanowi, mały piesek chłepcze krew Marsjasza, błyskają ostrza noży. Tragizm i brutalność tematu znajdują wzmocnienie w ekspresji malarskiego języka. Obraz jest rozedrganą tkanką złożoną plam kolorów. Namalowany jest z niebywałą brawurą, gwałtownymi, rzeźbiarskimi impastami; posiada pasaże o zanikających, zupełnie rozmytych konturach i nieokreślonych, przenikających się formach, przez co mylnie długo uchodził za nieukończony.
W szesnastowiecznej Wenecji powstała nowa w malarstwie europejskim koncepcja obrazu, oparta na autonomii koloru. Jej twórcą był Tycjan. Formy i tło w jego obrazach, począwszy od lat 50. XVI wieku nie są rozdzielone, lecz zespolone ze sobą. Przestrzeń obrazu, światło i cień budował z zestawień barwnych – cienie, światła i refleksy różnicował nie tylko walorowo (stopniem jasności), lecz również chromatycznie. W późnych obrazach Tycjana proces powstawania obrazu stał się jawny, widać w nich grunt, imprimitury, podmalówki, laserunki i impasty. Czytelne są dotknięcia pędzla, a plama malarska uzyskuje autonomię. Z tej lekcji skorzystali mistrzowie XVII wieku, m.in. Diego Valazquez i Peter Paul Rubens.
Tycjan, „Apollo i Marsjasz”, ok. 1560–1576, Pałac Arcybiskupi, Kromĕříž – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead