Rembrandt, „Lekcja anatomii dr Nicolasa Tulpa” , 1632 – w audycji „Jest taki obraz”
„Lekcję anatomii dr. Tulpa” Rembrandt namalował w 1632 roku i był to jego pierwszy zbiorowy portret. Malarz miał wówczas 26 lat, właśnie przeniósł się z Lejdy do Amsterdamu i rozpoczynał wielką karierę. Tworząc oficjalny wizerunek miejskich chirurgów, znakomicie wywiązał się z zadania i stał się najmodniejszym malarzem portretów w mieście.
Co się dzieje na obrazie Rembrandta? Trup leży na stole, ale nie ma otwartego brzucha i czaszki, lecz rękę. Nie jest to więc kolejność, w jakiej dokonywano wówczas sekcji. Nie ma preparatora w roboczym fartuchu i zakrwawionych narzędzi. Nie ma również publiczności. Elegancki dr Tulp wykłada, a siedmiu kolegów słucha go, jedni w skupieniu, drudzy z wyraźnym zainteresowaniem. Mogą obserwować ciało, ale też otwartą wielką księgę – to altas anatomiczny Vesaliusa. Dr Tulp unosi za pomocą chirurgicznego narzędzia ścięgna trupa, te odpowiadające za gest, który sam wykonuje lewą ręką. Za pomocą atlasu, otwartego ciała i własnej dłoni tłumaczy zgromadzonym, jak działa ludzkie ciało. To, że słynny chirurg prezentuje funkcjonowanie ręki, nie jest bez znaczenia. Jest ona sprawczynią działań fizycznych, a zarazem narzędziem poznania. Jednocześnie jest bardzo trudnym przedmiotem samej sekcji. Tulp, spadkobierca nauk Vasaliusa, chlubi się swą sprawnością praktyczną i intelektualną.
16 stycznia 1632 roku preparowano ciało Arisa Adriaenssona, zwanego Arisem Kindtem (Dzieciakiem), którego złapano na kradzieży płaszcza. Ponieważ był recydywistą, w tym również mordercą, skazano go na karę śmierci. Zarówno publiczna egzekucja, jak i dostępna dla zamożniejszych płatna sekcja były częścią społecznego spektaklu, który obejmował egzekucję, sekcję, bankiet i pochód z pochodniami przez miasto. Ciało złoczyńcy służyło ludzkości, nauce i poznaniu, a zatem ogólnemu dobru, ale też popularnej rozrywce. Dochodowa publiczna sekcja zwłok złodzieja i mordercy, wpisywała się również w sprawiedliwość społeczną, a jej wykonawcami byli dumni miejscy chirurdzy.
Rembrandt, „Lekcja anatomii dr Nicolasa Tulpa” , 1632, Mauritshuis, Haga – w audycji Polskiego Radia „Jest taki obraz”
A o zastosowanych w obrazie środkach artystycznych - perspektywie powietrznej na krótkim dystansie - czytaj w Ilustrowniku
Może zainteresuje Cię...
Wszelkie teksty przedstawione na stronie grazynabastek.pl są objęte prawem autorskim. Kopiowanie, przetwarzanie, rozpowszechnianie tych materiałów w całości lub w części bez zgody Autorki jest zabronione.
Projekty logotypów: Darek Bylinka – Ubawialnia
Wykonanie strony: Sztuka do kawy
Zdjęcie w nagłówku strony: © Matthew Hollinshead